siyah kan

yanlış biliyormuşum aslı : alyuvarlarımızın, yani kırmızı kan hücrelerimizin "kırmızı" ismini almasının bir nedeni vardır: "hem" molekülleri. bu molekülleri, yapıları gereği kırmızı renktedir. dolayısıyla oksijen taşımayan bir kan molekülü kırmızı renkte gözükecektir. ancak kimi zaman damarlarımızın, özellikle de temiz olmayan, oksijen taşımayan damarlarımızdaki kanın mavi, mor, hatta yeşil gözükmesi insanların kanın orijinal renginin kırmızı değil, mavi olduğunu düşünmeye itmiştir. bu tamamen hatalıdır. kirli kan bile hiçbir zaman mavi renkte değildir; sadece deri üzerinden bu şekilde gözükür. kanın rengi parlak kırmızı (temiz kan) ile kopkoyu kırmızı (kirli kan) arasında değişir. normalde oksijen taşıyıcı olan hemoglobin moleküllerine "oksihemoglobin" denir ve kırmızı kan hücrelerinin %96'sını oluşturan bu moleküller kırmızı renktedir. ancak hemoglobin, aynı zamanda %10 oranında karbondioksit de taşıyabilir ve bunu yaptığında deri üzerinden maviymiş gibi gözüken "karboksihemoglobin" molekülü oluşur. kan, bazı hastalıklar nedeniyle de mavi renkteymiş gibi gözükebilir ve buna siyanoz adı verilir. örneğin hemoglobin kalıcı bir şekilde oksidize olduğunda (fe-2 yerine fe-3 iyonuna dönüştüğünde), kahverengi olan "methemoglobin" denen bir moleküle dönüşür ve artık oksijen taşıyamaz. deri üzerinden ise mavimsi bir renkte gözükür. bu, kırmızı kan hücrelerinin %2-3'lük bir kısmını oluşturur. kimi zamansa hemoglobin kısmen oksijen bağlar ve bu duruma "sülfemoglobinemi" denir. çok nadir olan bu hastalıkta da damarlar mavi renkte gözükür. bazı omurgasız hayvanlardaysa (özellikle karides ya da yengeçlerde) kan gerçekten de mavi renktedir. ancak omurgalılarda kan daima kırmızı renktedir.

methemoglobinemi vakalarında görülen siyah olmasa da çikolata renginde kan rengi insanlarda mevcuttur. siyanozla beraber seyreden bir acil durumdur. prilokain ve artikain gibi lokal anesteziklerin yüksek doz uygulanması sonucu gelişir.

jean-christophe grangé tarafından yazılan kitap. i̇nsanın içindeki karanlığı dışarı çıkarıyor. şahane bir kurguyla yazılmış polisiye ve cinayet romanı. kitabı üç sene önce almama rağmen daha yeni okuyabiliyorum bu kadar beklettigim için üzgünüm.